4 May, 2020

อนาคตของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวและการเดินทางคืออะไร? เริ่มโดย…มอบความนับถือแก่ปู่ย่าตายาย

======

โดย Mishari Muqbil

 

จากวิกฤตการณ์ของไวรัส โควิด 19 ที่รุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ และยังมองไม่เห็นหนทางแก้ไข จึงเป็นเรื่องสำคัญที่เราจะต้องมองไปยังอนาคตระยะยาวว่าอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวและการเดินทางจะพบกับผลกระทบอย่างไรบ้าง สิ่งใดจะเกิดความเปลี่ยนแปลง และสิ่งใดจะยังคงเป็นเหมือนเดิม

Mishari Muqbil

มุมมองหนึ่งที่สามารถนำมาช่วยในการประเมินวิกฤตการณ์ครั้งนี้คือทฤษฎี Lindy Effect ซึ่งเป็นทฤษฎีที่ถูกคิดค้นขึ้นโดยนักวิทยาศาสตร์ชื่อว่า Benoit Mandlelbrot และถูกนำขยายความต่อโดย N. Taleb โดยใจความสำคัญของทฤษฎีนี้ก็คือ ยิ่งสิ่งใดดำรงอยู่มานานเท่าไร สิ่งนั้นยิ่งมีโอกาสจะดำรงอยู่ได้ยาวนานมากขึ้นเท่านั้น ยกตัวย่างเช่น กวีชื่อดังอย่างเชกสเปียร์ (Shakespeare) ผู้ได้รับการขนานนามยาวนานร่วม 400 ปี ดังนั้นเราจึงคาดหวังไว้ว่าผลงานของเขาจะโลดแล่นไปได้อีกถึง 400 ปี รวมเป็นเวลาร่วม 800 ปีเลยทีเดียว หรือหากเทียบกับนวนิยายยอดนิยมของไทยอย่าง “คู่กรรม” ที่ได้รับความนิยมมากว่า 40 ปีแล้ว ก็ย่อมคาดได้ว่านวนิยายเรื่องนี้จะยังคงความนิยมต่อไปได้อีก 40 ปีเช่นกัน แต่ในขณะเดียวกัน เราจะเห็นได้ว่ากระแสของละครดังอย่าง “บุพเพสันนิวาส” ในช่วงสองปีก่อนนั้นเริ่มซาลงไปบ้างแล้ว

เราลองมาดูที่ภาพรวมของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวกันบ้าง เพื่อดูว่าทฤษฎี Lindy Effect จะช่วยให้เราคาดการณ์ได้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้างเมื่อสถานการณ์ทั้งหมดคลี่คลาย

ตลาดในภาพรวมจะยังดำรงอยู่ แม้จะมีการคาดการณ์มากมายเกี่ยวกับจุดจบของรูปแบบการพบปะชุมนุมที่คนจำนวนมากต้องมารวมตัวกันเพื่อประกอบกิจกรรมทางธุรกิจด้วยกัน เราเห็นว่ารูปแบบของตลาดแบบนี้ดำรงอยู่มาตั้งแต่ 3,000 ปีก่อนคริสตศักราช ดังนั้นรูปแบบของตลาดก็น่าจะอยู่ต่อไปได้อีกสัก 5,000 ปี คุณจะแทนที่ความจำเป็นในการจ้องตากับคนแปลกหน้าเพื่อต่อรองราคาด้วยสิ่งใด? ทั้งนี้ รูปแบบของตลาดอาจจะเปลี่ยนไป การพบปะชุมนุมกันอาจจะมีขนาดเล็กลงและจำกัดวงมากขึ้น “การพบปะแบบเสมือน” (virtual convention) พึ่งมีอายุไม่กี่เดือน ดังนั้นอายุคาดการณ์ดำรงอยู่ก็อาจจะเป็นแค่ไม่กี่เดือน ตลาดรูปแบบใหม่นี้จะมีขนาดเล็กลงและเจาะจงเฉพาะกลุ่มมากขึ้น แทนที่จะเป็นงานขนาดใหญ่แบบ WTM ก็อาจจะกลายเป็น “ตลาดรวมโรงแรมบูติก” ก็เป็นได้

การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพจะอยู่ดำรงอยู่ ผู้คนเดินทางเป็นระยะทางไกลไปสปาเพื่อการดูแลสุขภาพและการผ่อนคลายมาแล้ว 4,000 ปี ดังนั้นก็อาจจะคาดการณ์ได้ว่ามันจะยังดำรงอยู่ไปอีก 4,000 ปี

โรงแรมและที่พัก สถานที่ที่นักเดินทางผู้อ่อนล้าสามารถพักค้างคืนได้สักคืน และรับประทานอาหารสักมื้อ สิ่งเหล่านี้ก็ดำรงอยู่มาแล้ว 4,000 ปี และคงจะดำรงอยู่ต่อไป ด้วยสาเหตุนั้น ร้านอาหาร ร้านกาแฟ และบาร์ก็จะดำรงอยู่ได้ต่อไปตราบที่ผู้คนยังอยากจะพบปะกัน เพื่อทานอาหาร หรือดื่มเครื่องดื่มด้วยกัน

การท่องเที่ยวเชิงศาสนาก็จะยังดำรงอยู่ ผู้คนจะยังคงเดินทางแสวงบุญ และไปไหว้สักการะสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เราคงจะไม่มีทางได้เห็นพิธีฮัจญ์แบบเสมือนในเร็ว ๆนี้ และเหล่าผู้มีความศรัทธาย่อมจะยังคงเดินทางไปเฝ้าพระสันตปะปาพระองค์จริงอยู่

การท่องเที่ยวเชิงกีฬา ดำรงอยู่ตั้งแต่สมัยเอเธนส์ และยังคงดึงดูดผู้คนหมู่มาก

การพนันและการเสี่ยงโชคก็เช่นกัน

ผู้คนจะยังคงอยากออกไปใช้ชีวิตอยู่ใกล้แหล่งน้ำต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น หนองบึง แม่น้ำ หรือทะเล หรือเดินทางไปยังสถานที่รอบ ๆ บริเวณนั้น และน่าจะมีโอกาสมาก ๆ ที่สถานที่เหล่านี้อย่างแม่น้ำและทะเล จะเป็นตัวเลือกแรก ๆ ที่ผู้คนจะเดินทางไปหลังจากจบวิกฤตการณ์โควิดนี้

ในสมัยก่อนผู้คนมักจะมารวมตัวกันตามสมาคมวิชาชีพและชมรม แม้กระทั่งทุกวันนี้ผู้คนก็ยังจัดสรรตัวเองเพื่อรวมตัวกันบนอินเทอร์เน็ต พวกเขาเชื่อมต่อตัวเองเข้ากับสายเคเบิ้ลเพื่อเข้าร่วมสังคมออนไลน์รูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง และเราจะเห็นได้ว่ามีชุมชนผู้มีความสนใจเรื่องต่าง ๆ อยู่ทั่วอินเทอร์เน็ต ผู้คนค้นหาชุมชนกลุ่มเล็กลงที่มีความสนใจแบบเดียวกันและเข้าร่วมเพื่อแลกเปลี่ยนความสนใจในสิ่งเดียวกัน

ทีนี้เรามาคาดการณ์ถึงอนาคตจากเทคโนโลยีที่มีอยู่ในตอนนี้ แม้ว่าเทคโนโลยีเหล่านี้จะยังมีอายุไม่นาน แต่ก็มีโอกาสที่จะมอบให้เช่นกัน

ความเป็นจริงเสริม (Augmented Reality-AR) และ ความเป็นจริงเสมือน (Virtual Reality-VR) จะกลายจุดเปลี่ยนครั้งใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรม สำหรับผู้ที่มีกำลังซื้อจำกัดไม่สามารถได้รับประสบการณ์บางอย่างด้วยตัวเองได้ แต่ด้วยเทคโนโลยีเขาสามารถสนุกไปกับรายการกีฬาในโทรทัศน์ หรือสามารถไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์หรืออุทยานต่าง ๆ ผ่านทางความเป็นจริงเสมือน เทคโนโลยีมีความสามารถมากขึ้นและราคาถูกลงเป็นอย่างมาก คุณสามารถวางโทรศัพท์มือถือลงไปในกล่องกระดาษที่ถูกออกแบบมาเป็นพิเศษเพื่อสวมลงไปที่ศีรษะ และเปลี่ยนโทรศัพท์มือถือของคุณให้กลายไปเป็นเครื่องเล่นภาพความเป็นจริงเสมือนราวกับเวทย์มนตร์ที่ทำให้คุณหมุนไปมองทิวทัศน์รอบ ๆ ตัวได้ เทคโนโลยีเหล่านี้อาจจะทำให้กลุ่มลูกค้าที่กำลังซื้อน้อยไม่ต้องไปถึงสถานที่จริง สำหรับสถานที่บางแห่งที่ต้องไปเพื่อใช้สายตาชื่นชมมากกว่าต้องไปสัมผัสประสบการณ์อื่น ๆ ด้วยตัวเอง VR จะกลายมาเป็นสิ่งสำคัญที่จะมาแทนที่ประสบการณ์เหล่านั้น

ตอนนี้คนจำนวนมากต้องทำงานที่บ้าน และลูก ๆ ของพวกเขาก็ต้องเรียนหนังสือจากที่บ้านเช่นกัน สถานที่ที่มีพื้นที่ให้เด็ก ๆ สามารถเล่น หรือทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ ในขณะที่ผู้ปกครองสามารถนั่งทำงานกับคอมพิวเตอร์โน๊ตบุ๊คจะกลายเป็นสถานที่ที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก และจะยิ่งดีเข้าไปใหญ่ถ้าสถานที่นั้นจะมีวิวทิวทัศน์เป็นบรรยากาศสวย ๆ อย่างริมทะเล

โรงเรียนจะถูกลดความสำคัญลงในขณะที่ตลาดของประสบการณ์การเรียนรู้จะโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง เราไม่แน่ใจว่าภาพรวมทั้งหมดจะเป็นอย่างไร แต่บางส่วนอย่างเช่น การเข้าค่ายฤดูร้อน การทัศนศึกษา ศูนย์การเรียนรู้ และพิพิธภัณฑ์แบบอินเตอร์แอคทีฟก็มีให้เห็นแล้ว เราคงต้องติดตามการเติบโตนี้กันอย่างต่อเนื่อง และการเรียนรู้นี้ไม่ใช่สำหรับเด็กอีกต่อไป แต่มันเป็นสิ่งสำหรับผู้ปกครองเพื่อจะมีส่วนร่วมเรียนรู้และเป็นกิจกรรมเสริมศักยภาพของผู้ปกครองอีกด้วย

ในขณะที่ธุรกิจสปาถือกำเนิดขึ้นมาช่วงหนึ่งแล้ว ต่อไปเราน่าจะได้เห็นการเปลี่ยนแปลงในกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพ ซึ่งจะนำไปสู่รูปแบบการให้บริการใหม่ ๆ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะนำไปสู่การพัฒนาประสิทธิภาพและค่าใช้จ่ายในการดูแลสุขภาพที่ลดลง ทำให้ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องขึ้นเครื่องบินเดินทางเพื่อไปรับการบริการรักษาจากที่ไกล ๆ เพราะระบบโทรเวชกรรม (Telemedicine) จะทำให้ผู้ที่มีฐานะมั่งคั่งจากประเทศโลกที่สามได้รับการรักษาด้วยมาตรฐานระดับสากลโดยไม่จำเป็นต้องเดินทางห่างจากบ้านไปไกล

คำถามที่สำคัญที่สุดคือประเด็นเรื่องการทำงานจากที่บ้าน ในช่วงวิฤตการณ์โควิดหลาย ๆ ครอบครัวที่มีเด็กอยู่ด้วยพบว่าสามารถดูแลเด็กได้ง่ายขึ้นหากมีญาติผู้ใหญ่อาศัยอยู่ในละแวกใกล้เคียงกัน ในสมัยก่อนนั้นสังคมมนุษย์อยู่อาศัยกันในรูปแบบของสังคมขยาย ไม่แน่ว่าเราอาจจะได้เห็นรูปแบบการอยู่อาศัยนี้กลับมาอีกครั้ง หนทางหนึ่งที่จะทดสอบสมมติฐานนี้กับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวก็คือการนำเสนอบริการแพคเกจครอบครัว ที่ให้โอกาสคุณปู่คุณย่า คุณตาคุณยาย พ่อแม่ และเด็ก ๆ ได้เดินทางท่องเที่ยวด้วยกันโดยได้รับส่วนลดพิเศษเพื่อทำการเก็บข้อมูล

อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวจะพบกับการแข่งขันจากรูปแบบการทำงานแบบ Gig Economy ที่เกิดจากการดิ้นรนของผู้ที่ตกงานเพื่อหาเงินเลี้ยงชีพด้วยการขับ Grab หรือเสนอบริการที่พักที่บ้านของตนเองผ่านทาง AirBNB และขายอาหารผ่าน UberEats วันเวลาที่คนจะทำอาชีพเพียงอาชีพเดียวจะหายไป เพราะคนจะทำงานหลาย ๆ อาชีพพร้อมกัน ไม่ใช่เพียงเพราะการแพร่หลายของแพลตฟอร์มต่าง ๆ แต่เพราะอิสระในการเรียนรู้ที่จะทำให้คนสามารถพัฒนาตัวเองให้มีความสามารถตรงกับความต้องการของตลาดได้โดยไว

แพลตฟอร์มที่มีความสามารถจับคู่และจัดสรรธุรกรรมระหว่างผู้ซื้อผู้ขายจะทรงพลังมากขึ้น ปัจจุบันนี้มีผู้ประกอบการรายย่อยจำนวนมากพร้อมที่จะขายสินค้าและบริการออนไลน์โดยตรงสู่ผู้บริโภคผ่านทาง Facebook และ Line* และจะมีผู้ประกอบการเหล่านี้เพิ่มขึ้นไม่หยุดยั้ง

*หมายเหตุ: ผู้เขียนเป็นนักลงทุนอยู่ในเว็บไซต์ Page365.net ซึ่งให้บริการดังที่กล่าวมา

หมายเหตุเพิ่มเติม: Mishari Muqbil เป็นลูกชายของคุณ Imtiaz Muqbil ผู้ซึ่งเป็น Executive Editor เว็บไซต์ Travel Impact Newswire และสามารถติดต่อคุณ Imtiaz ผ่านทางคุณ Mishari ได้ที่ mishari@zymple.biz